Noem de personen die het meest voor je betekenen en vraag je dan af of je huisarts ook onder die noemer valt. Het is misschien niet de eerste persoon waar je op dat moment aan denkt, maar toch neemt je arts een belangrijke plaats in je leven in. Het is iemand bij wie je terecht kunt met de meest intieme lichamelijke klachten, iemand die een bijzondere vertrouwenspositie geniet. Hoewel veel medische informatie tegenwoordig op Internet gevonden kan worden, zal in geval van nood een bezoekje aan de huisarts niet ontbreken. Het voorgeschreven medicijn wordt ‘klakkeloos’ ingenomen en als erom wordt gevraagd, lig je in je ondergoed op zijn of haar behandeltafel. Met een arts heb je een vertrouwensband.

In het Engelse plaatsje Hyde, was het niet anders. De Britse arts Harold Frederick Shipman was erom bekend zeer vriendelijk en behulpzaam te zijn. Vaak legde hij huisbezoeken af bij zijn oudere patiënten, iets dat door hen erg op prijs werd gesteld, ook al kwamen zijn bezoeken soms onverwachts. Toen collega-artsen van dr. Shipman het bericht bereikte dat hun collega mogelijk te maken had met de dood van een aantal van zijn patiënten, konden zij het dan ook niet geloven.

Dit is het verhaal van een van de grootste serie-moordenaars aller tijden, Dr. Harold Frederick Shipman uit Manchester (14 January 1946 – 13 January 2004). Een arts veroordeeld voor de moord op 15 van zijn patiënten, maar in werkelijkheid schuldig aan de dood van tenminste 215 patiënten. Hij vermoordde zijn slachtoffers d.m.v. dodelijke injecties gedurende een periode van 20 jaar.

Nadat Shipman in 1970 is afgestudeerd, krijgt hij een baan bij een medisch centrum in West-Yorkshire, waar hij in 1975 wordt ontslagen wegens het vervalsen van recepten voor pethidine, een pijnstiller te vergelijken met morfine, dat hij zichzelf toediende. Hij krijgt geen straf opgelegd, maar krijgt een boete en moet daarna een halfjaar verplicht afkicken. Daarna mag hij zijn beroep gewoon weer uitoefenen.

In 1978 begint hij een goedlopende eenmanspraktijk in Hyde, een plaats met 22.000 inwoners, waar hij al snel door zijn patiënten op handen wordt gedragen. Shipman geniet van zijn aanzien en straalt dat ook uit, patiënten mogen geen vragen stellen. Hoewel zijn patiënten hem op een voetstuk plaatsen, houdt Shipman zich afzijdig van zijn collega’s, die hem wat arrogant vinden overkomen.

In de periode dat Shipman zijn praktijk uitoefent, beginnen begrafenisondernemers zich zorgen te maken over het groot aantal overleden patiënten dat onder verdachte omstandigheden is gestorven. Zij besluiten om Brooke Surgery, een huisartsen-collectief tegenover de praktijk van Shipman, te raadplegen. Als collega-arts Dr. Booth die dag langskomt om een overlijdenscertificaat te ondertekenen, reageert zij geschokt op hun vermoedens, maar belooft dit met haar collega’s te bespreken.

Omdat het zo’n beladen onderwerp is, ontmoeten de artsen elkaar in het geheim. Zij nemen het besluit om het aantal overleden patiënten van Shipman van de afgelopen 2 jaar te vergelijken met het aantal betreffende overlijdenscertificaten dat ondertekend zou moeten zijn door tenminste 2 artsen. Ook zullen zij het aantal sterfgevallen met het totaal van hun eigen overleden patiënten vergelijken.

Ondertussen gaat Shipman gewoon door met zijn duistere praktijken en komen er in die periode nog andere patiënten te overlijden.

Op 24 november 1997 wordt de begrafenisondernemer gebeld door Shipman over een overleden patiënt. Hij zegt de 67-jarige Marie Quin tijdens een huisbezoek bewusteloos te hebben aangetroffen en nam om medische redenen de beslissing om haar niet te reanimeren. Hij belt de familieleden op en vertelt hen dat Marie aan een hartaanval is gestorven. Hoewel de familie niet op de hoogte is van eventuele gezondheidsklachten van Marie, is er niemand die zijn woorden in twijfel trekt.

Twee weken later, op 10 dec1997, overlijdt een andere patiënt, de 49-jarige Bianka Pomfret. Hoewel zij soms depressief is, heeft zij geen levensbedreigende medische klachten. Op de dag van haar overlijden wordt Bianka nog gezien door een buurman, maar als iemand van de sociale dienst op een later tijdstip bij haar langs gaat, treft hij haar dood aan terwijl zij volledig aangekleed in haar stoel zit.

Dan komen de resultaten binnen van het onderzoek van Brook Surgery, uitgaande van 10.000 inwoners. Het bevestigd de vermoedens van de begrafenisondernemers. Het blijkt dat niet alle certificaten door 2 artsen ondertekend zijn en het aantal getekende overlijdenscertificaten zijn er 41, tegenover 14 overleden patiënten van Brooke Surgery. De artsen kunnen het niet geloven. Ook is het opmerkelijk dat Shipman in veel gevallen aanwezig was ten tijde van het overlijden van zijn patiënten. De politie wordt ingeschakeld en voert in het geheim een onderzoek uit.

Onwetend van het lopend onderzoek, bezoekt Shipman onaangekondigd de 77-jarige Ada Warburton, een gezonde vrouw die goed voor zichzelf zorgt. Later die dag belt hij een familielid van Ada op met de mededeling dat Ada een hartaanval heeft gehad en is overleden. Het telefoonnummer van het familielid heeft hij gevonden door in de papieren op het bureau van Ada te snuffelen, waartussen het testament van Ada ligt met de naam van het familielid als begunstigde. In dezelfde week wordt de 88-jarige Martha Marley thuis dood aangetroffen. Ook hier is de verklaring van Shipman dat zij door ouderdom om het leven is gekomen.

Het wantrouwen van de politie groeit en zij intensiveren het onderzoek. Shipman lijkt de regels aan zijn laars te lappen en het niet nodig te vinden om het overlijdenscertificaat door een tweede arts te laten ondertekenen, ook blijkt het aantal certificaten kleiner te zijn dan het verondersteld aantal overleden patiënten. Bovendien blijkt Shipman er geen voorstander van te zijn om het lichaam na de dood aan een lijkschouwing te onderwerpen. Hoewel de politie verder gaat met het onderzoek wordt Shipman niet aangehouden, mede omdat het hogere sterftecijfer een gevolg kan zijn van een groter aantal oudere patiënten in zijn praktijk.

Onwetend van de voortgang van het onderzoek, veronderstellen de artsen dat de politie een lijkschouwing zal verrichten op de onlangs overleden patiënten van Shipman, maar de politie houdt zich op dat moment bezig met de formulieren en verkeert in het ongewisse over de dood van beide vrouwen. Als de slachtoffers niet veel later worden gecremeerd, gaat er kostbaar bewijsmateriaal verloren.

Als de politie het verleden van Shipman al eerder had gecheckt op de nationale politiecomputer of bij de Algemene Medische Raad, zouden er strafbare feiten aan het licht zijn gekomen over zijn illegale gebruik van pethidine. Misschien was er dan meer aandacht aan deze zaak besteed.

Nog wordt ‘Dr. Death’ niet gestopt.

Volgende week de ontknoping van een zaak waarbij een arts zijn patiënten liever vermoordde dan genas en die hiermee 20 jaar lang ongestoord zijn gang kon gaan.

Ik ben ED Vermeulen, Rotterdamse detective-auteur. Be Safe!