Als het gaat om indrukwekkende Britse moordzaken, dan spreekt Jack the Ripper meer tot de verbeelding dan de Engelse arts Harold Frederick Shipman, maar de feiten spreken voor zich. In de tweede helft van 1888 maakte Jack the Ripper in het nachtelijk uur de mistige steegjes van Londen onveilig, zijn slachtoffers waren prostituees die op straat leefden. Meer dan een eeuw later werd Dr. Shipman door zijn patiënten hartelijk ontvangen in hun huis, terwijl hij hen kalm maar meedogenloos zijn dodelijke injecties toediende…
Hoewel het onderzoek naar hem in volle gang is, gaat de omstreden Engelse arts gewoon door met zijn duistere praktijken. In deze periode vallen er nog eens 3 vrouwelijke slachtoffers.
Shipman bezoekt Kathleen Grundy, de oud-burgemeester van Hyde, met wie hij een afspraak heeft om een bloedtest af te nemen. De inmiddels 80-jarige vrouw is een actief lid van de gemeenschap en als zij die dag niet komt opdagen als vrijwilliger, reageren mede-vrijwilligers ongerust. Niet zonder reden blijkt, want als zij die middag bij haar langs gaan, treffen zij Kathleen dood aan op de sofa. De familie reageert geschokt op haar dood en in een verklaring bevestigd Shipman dat zij is gestorven door ouderdom.
Maar overmoed komt voor de val.
Nadat Kathleen is begraven, ontvangt haar dochter Angela van de advocaat het bericht dat zij uit het testament van haar moeder is geschrapt. De begunstigde van bijna Gbp 400.000 is nu Dr. Shipman. Angela is zelf advocaat en onderzoekt het testament, waarin inderdaad staat dat het huis wordt nagelaten aan dr. Shipman. Maar er staat een fout in het testament, er wordt gesproken over 1 huis, terwijl Kathleen Grundy 2 huizen bezit. Uit vergaand onderzoek blijkt dat de handtekeningen op het document vervalst zijn door 2 patiënten van Shipman. Deze patiënten verklaren door Shipman in de wachtkamer te zijn benaderd, om een handtekening te zetten op een zogenaamd verzekeringsformulier.
Eindelijk komt er schot in de zaak tegen Shipman. Zo staat de afspraak over de bloedtest in de agenda van Kathleen, maar als Shipman daarover aan de tand wordt gevoeld, blijkt de uitslag hiervan spoorloos te zijn verdwenen. De politie neemt de drastische beslissing om het lichaam van Kathleen op te graven en niet zonder resultaat. Uit sectie op het lichaam blijkt dat er geen bloedtest op haar is uitgevoerd. Ook de typemachine van Kathleen wordt onderzocht in verband met het testament.
Hoewel het onderzoek in volle gang is, reageert Shipman verveeld en geïrriteerd, en vindt dat hij wordt belemmerd in zijn werk.
Dan op 7 September 1998 wordt Shipman officieel aangehouden, omdat er inmiddels keiharde bewijzen tegen hem zijn gevonden:
– In Kathleens lichaam wordt een dodelijke dosis diamorfine gevonden
– De handtekeningen op het testament van Kathleen zijn vervalst
– Het testament van Kathleen is getypt op de typemachine van Harold Shipman
Ondanks alle commotie blijft Shipman rustig en spreekt de verwachting uit weer snel op vrije voeten te komen. Ook andere patiënten worden nu opgegraven. In de 4 maanden tot zijn rechtszaak leven veel van Shipmans patiënten met hem mee en blijven in zijn onschuld geloven.
Maar het bewijsmateriaal is overweldigend.
Als tijdens de rechtszaak de namen van de 15 slachtoffers worden genoemd en het oordeel wordt geveld, gaat er een zucht van afschuw door de zaal. Het vonnis van 15 keer levenslang voor moord en 4 jaar voor vervalsing, zorgt ervoor dat Shipman de gevangenis nooit meer zal verlaten. Ook andere families van overleden patiënten van Shipman eisen nu een rechtszaak, maar omdat men vreest voor veel landelijke commotie wordt hier geen gehoor aan gegeven. In de 4 jaar na zijn veroordeling zouden daar nog eens tweehonderd slachtoffers bijkomen, maar inmiddels wordt het vermoedelijk aantal moorden geschat op 500!
Na 4 jaar cel, zonder enig berouw te tonen over zijn daden of hierover een verklaring af te leggen, hangt Shipman zichzelf op in zijn gevangeniscel.
Hoewel zijn motief nooit duidelijk is geweest, wordt er in zijn garage Gbp 10.000 aan juwelen gevonden, ‘souvenirs’ van zijn overleden patiënten, van kostbare sieraden tot een eenvoudige trouwring.
Had Harold Shipman gestopt kunnen worden? Misschien als er in een vroeg stadium van het onderzoek meer aandacht aan de zaak was besteed? Shipmans medicijngebruik was 60% meer dan bij een andere huisartsenpraktijk, maar een arts had toen veel bewegingsvrijheid. Het vertrouwen in artsen was toen erg groot, ook ten opzichte van artsen onderling, in een tijd waarin mensen nog tegen hun arts opkeken omdat hij gestudeerd had.
Sindsdien is er veel veranderd in de gezondheidszorg. De Algemene Medische Raad heeft de procedures voor huisartsen verscherpt en zij moeten tegenwoordig aan strenge regels voldoen.
Vreemd genoeg is Primrose Shipman, Harolds vrouw, nooit in staat van beschuldiging gesteld, hoewel ze hem vaak begeleidde bij zijn huisbezoeken. Zij zette hem vaak af bij een patiënt en bleef vervolgens in de auto op hem wachten tot hij klaar was. Ook was zij soms te vinden bij een overleden patiënt, als haar man de betrokken familie belde. Primrose Shipman was 16 jaar toen zij elkaar bij een bushalte ontmoetten. De eenvoudige, beïnvloedbare jonge vrouw was direct verliefd op de slimme en wilskrachtige medische student. Zij aanbad hem en hielp hem zijn verslaving te overwinnen. Het stel kreeg 4 kinderen en verhuisde na zijn veroordeling naar een huis in de buurt van de gevangenis. Tijdens haar regelmatige bezoekjes zaten zij hand in hand. Al die tijd bleef ze in zijn onschuld geloven. Tijdens zijn veroordeling had zij chocolaatjes uitgedeeld en gepraat over onbelangrijke dingen, alsof het proces tegen haar man een grote vergissing was. Wist Primrose werkelijk van niets en geloofde zij onvoorwaardelijk in de onschuld van haar man of klampte zij zich vast aan een ideaalbeeld van haar huwelijk, aan een illusie?
Maar zelfs Primrose kon niet eeuwig in zijn onschuld blijven geloven, zo bleek uit het commentaar van een celmaat van haar man. In haar brieven vroeg zij hem haar de volledige waarheid te vertellen.
Wat die waarheid ook mocht zijn, ze zou hem altijd trouw blijven.
Volgende week het verhaal van een man die in een klap alles kwijtraakt, maar dan een bericht krijgt waardoor alles anders wordt.
Tot zover mijn bijdrage. Ik ben ED Vermeulen, Rotterdamse detective-auteur. Be Safe!
